Parafia p.w. Niepoklanego Poczęcia NMP i św. Maksymiliana Marii Kolbego w Mysłowicach-Janowie Miejskim

2021.12.21 – Prawo moralne

Katechizm Kościoła Katolickiego

1949. Człowiek, powołany do szczęścia, ale zraniony przez grzech, potrzebuje zbawienia Bożego. Pomoc Boża zostaje mu udzielona w Chrystusie przez prawo, które nim kieruje, i przez łaskę, która go umacnia:

Zabiegajcie o własne zbawienie z bojaźnią i drżeniem... Albowiem to Bóg jest w was sprawcą i chcenia, i działania zgodnie z [Jego] wolą (Flp 2, 12-13).

1950. Prawo moralne jest dziełem Mądrości Bożej. Można je określić, w sensie biblijnym, jako ojcowskie pouczenie, pedagogię Bożą. Wyznacza ono człowiekowi drogi, zasady postępowania, które prowadzą do obiecanego szczęścia; zakazuje dróg do zła, które odwraca od Boga i Jego miłości. Jest stałe w swoich przykazaniach i zarazem godne miłości w swoich obietnicach.

1951. Prawo jest normą postępowania ogłoszoną przez kompetentną władze ze względu na dobro wspólne. Prawo moralne zakłada między stworzeniami rozumny porządek, który ustanowił Stwórca swoją mocą, mądrością i dobrocią dla ich dobra i ze względu na ich cel. Każde prawo znajduje w prawie wiecznym swoją pierwszą i ostateczną prawdę. Prawo jest ogłaszane i ustanawiane przez rozum jako uczestnictwo w Opatrzności Boga żywego, Stwórcy i Odkupiciela wszystkich. „To rozporządzenie rozumu nazywane jest właśnie prawem” (Leon XIII):

Człowiek – jako jedyna spośród istot żywych – może szczycić się tym, iż byt godny otrzymać od Boga prawo; jako istota obdarzona rozumem, zdolna pojmować i rozeznawać, będzie kierował swoim postępowaniem, korzystając ze swej wolności i rozumu, poddany tylko Temu, który mu wszystko poddał (Tertulian).

1952. Prawo moralne wyraża się w różnych formach, ale wszystkie one są powiązane ze sobą: prawo wieczne, będące w Bogu źródłem wszelkich praw; prawo naturalne; prawo objawione obejmujące Stare Prawo i Nowe Prawo, czyli Prawo ewangeliczne; wreszcie prawa cywilne i kościelne.

1953. Prawo moralne znajduje w Chrystusie swoją pełnię i jedność. Osoba Jezusa Chrystusa jest drogą do doskonałości. Jest celem prawa, ponieważ to On sam poucza o Bożej sprawiedliwości i jej udziela: „A przecież kresem Prawa jest Chrystus, dla usprawiedliwienia każdego, kto wierzy” (Rz 10, 4).

I. Naturalne prawo moralne

1954. Człowiek uczestniczy w mądrości i dobroci Stwórcy, który przyznaje mu panowanie nad jego czynami i zdolność kierowania sobą ze względu na prawdę i dobro. Prawo naturalne wyraża pierwotny zmysł moralny, który pozwala człowiekowi rozpoznać rozumem, czym jest dobro i zło, prawda i kłamstwo:

Prawo naturalne jest zapisane i wyryte w duszy każdego człowieka, ponieważ jest ono rozumem ludzkim nakazującym czynić dobro, a zakazującym grzechu... Jednakże ten przepis rozumu ludzkiego nie mógłby mieć mocy prawnej, gdyby nie był głosem i wykładnią wyższego rozumu, któremu nasz rozum i nasza wolność powinny być poddane (Leon XIII).

1956. Prawo naturalne, obecne w sercu każdego człowieka i ustanowione przez rozum, jest uniwersalne w swoich przepisach i jego władza rozciąga się na wszystkich ludzi. Wyraża ono godność osoby i określa podstawę jej fundamentalnych praw i obowiązków:

Istnieje oczywiście prawdziwe prawo, to znaczy prawo prawego rozumu, zgodne z naturą, które znajduje się we wszystkich ludziach. Jest niezmienne i wieczne; nakazując, wzywa nas do wypełnienia powinności, a zakazując, powstrzymuje od występków... Prawo to nie może być ani zmienione przez inne, uchylone w jakiejś swej części, ani zniesione całkowicie (Cyceron).

1957. Stosowanie prawa naturalnego jest bardzo zróżnicowane; może ono wymagać refleksji dostosowanej do wielości warunków życiowych, zależnie od miejsca, czasu i okoliczności. Niemniej jednak pośród różnorodności kultur prawo naturalne pozostaje normą łączącą ludzi między sobą i nakładającą na nich, mimo nieuniknionych różnic, wspólne zasady.

1958. Prawo naturalne jest niezmiennei trwałe pośród zmian historycznych; istnieje wśród zmieniających się poglądów i obyczajów oraz wspiera ich postęp. Zasady, które są jego wyrazem, pozostają ważne w swojej istocie. Chociaż podważa się jego podstawy, to nie można go zniszczyć ani wyrwać z serca człowieka. Odżywa ono zawsze w życiu jednostek i społeczności:

Panie, za kradzież jest kara na mocy Twego prawa, jak też prawa, które jest zapisane w sercach ludzi i którego nie może usunąć nawet największa nasza nieprawość (Św. Augustyn).

1959. Prawo naturalne, będące doskonałym dziełem Stwórcy, dostarcza solidnych podstaw, na których człowiek może wznosić budowlę zasad moralnych, kierujących jego wyborami. Ustanawia ono również niezbędną podstawę moralną do budowania wspólnoty ludzkiej. Wreszcie, dostarcza koniecznej podstawy dla prawa cywilnego, które jest z nim związane, albo przez refleksje, która wyprowadza wnioski z jego zasad, albo przez uzupełnienia o charakterze pozytywnym i prawnym.

1960. Przykazania prawa naturalnego nie są postrzegane przez wszystkich w sposób jasny i bezpośredni. W obecnej sytuacji człowiek grzeszny koniecznie potrzebuje łaski i objawienia, by prawdy religijne i moralne mogły być poznane „przez wszystkich łatwo, ze stałą pewnością i bez domieszki błędu" (Pius XII). Prawo naturalne dostarcza prawu objawionemu i łasce podstaw przygotowanych przez Boga i pozostających w harmonii z dziełem Ducha Świętego.

REFLEKSJA

W prawdzie – J. M. Perrin

Niefałszowanie nigdy rzeczywistości, przyjęcie rządzących nią praw, „podporządkowanie się przedmiotowi” i prawdziwy obiektywizm – oto przemiany dokonujące się w człowieku, który żyje z Bogiem. Czyniąc inaczej, zamiast świadczyć o Bogu żyjącym i prawdziwym dawalibyśmy świadectwo jakiegoś nierealnego widma, jakiejś kategorii „ideału” czy snu, ale snu szkodliwego, bo odwracającego ludzi od ich zasadniczych obowiązków. Taka umysłowa dojrzałość, taki bezwzględny obiektywizm nie są ani trochę sprzeczne z duchowym dziecięctwem, zalecanym w Ewangelii. Przeciwnie, są jego wyrazem. Bo być dzieckiem w pojęciu Ewangelii oznacza: nie zajmować się sobą, ale mieć wnętrze czyste, a spojrzenie proste. To znaczy być w stosunku do Boga takim, jakim dziecko w stosunku do świata; nie zamykać się w sobie samym i we własnych ograniczonych czynnościach.

Zatem życie z Bogiem wtedy będzie rzeczywiste i pociągające dla innych, gdy będziemy wykazywać pełne życzliwości zainteresowanie wszystkim, co jest prawdziwe. Musimy kochać prawdę całkowitą, tak jak i ją Bóg kocha i w której siebie odnajduje On, będący Prawdą. Jest jakaś absolutna sprzeczność pomiędzy wszelkim kłamstwem a Bogiem, który jest „światłością, a nie ma w Nim ciemności”.

Ten związek z prawdą pozwoli nam korzystać z każdego odkrycia, aby poprzez nie szukać Boga, a nasza cześć, wierność i zupełne oddanie się Panu będą wzrastać w miarę, jak uda nam się lepiej poznać mądrość i nieskończoną wielkość Jego dzieł. Bo nie dlatego odwracamy się od Boga, że zagłębiamy się w nauce i dążymy do jej rozwoju, ale dlatego, że chcemy polegać wyłącznie na sobie. Ten, kto w rozwoju i spotęgowaniu wiedzy widzi jeszcze jeden powód więcej, aby Bogu zaufać – na pewno i na drodze współżycia z Bogiem uczyni ogromne postępy.

M O D L I T W A

Modlitwa do Ducha Świętego o światło prawdy

– John Henry Newman

Pragnąłbym, aby ten, kto poszukuje prawdy, tak mówił:

Boże mój, wyznaję, że Ty możesz rozświetlić moją ciemność.

Wyznaję, że tylko Ty to możesz.

Pragnę, aby ciemność moja została rozświetlona przez Ciebie.

Nie wiem, czy to uczynisz, ale to,

że możesz tak uczynić i że ja tego pragnę,

to są już dostateczne powody, abym prosił Cię o to,

o co mi prosić nie zabroniłeś.

Przyrzekam dzięki łasce Twojej, o którą proszę,

że przyjmę wszystko, o czym będę pewny,

że jest prawdą, jeśli dojdę do pewności.

Z pomocą łaski Twej będę się wystrzegał

wszelkiego oszukiwania samego siebie,

które mogłyby mi podsunąć to, czego pragnie natura,

zamiast tego, czemu przyświadcza rozum.