2022.03.01 – Piąte przykazanie cz.3

 

Katechizm Kościoła Katolickiego

 

II. Poszanowanie godności człowieka 

Poszanowanie duszy drugiego człowieka: zgorszenie 

2284. Zgorszenie jest postawą lub zachowaniem, które prowadzi drugiego człowieka do popełnienia zła. Ten, kto dopuszcza się zgorszenia, staje się kusicielem swego bliźniego. Narusza cnotę i prawość; może doprowadzić swego brata do śmierci duchowej. Zgorszenie jest poważnym wykroczeniem, jeśli uczynkiem lub zaniedbaniem dobrowolnie doprowadza drugiego człowieka do poważnego wykroczenia.

 

2285. Zgorszenie nabiera szczególnego ciężaru ze względu na autorytet tych, którzy je powodują, lub słabość tych, którzy go doznają. Nasz Pan wypowiedział takie przekleństwo: „Kto by się stał powodem grzechu dla jednego z tych małych... temu byłoby lepiej kamień młyński zawiesić u szyi i utopić go w głębi morza” (Mt 18, 6) (Por. 1 Kor 8, 10-13). Zgorszenie jest szczególnie ciężkie, gdy szerzą je ci, którzy, z natury bądź z racji pełnionych funkcji, obowiązani są uczyć i wychowywać innych. Takie zgorszenie Jezus zarzuca uczonym w Piśmie i faryzeuszom, porównując ich do wilków przebranych za owce (Por. Mt 7, 15).

 

2286. Zgorszenie może być spowodowane przez prawo lub instytucje, przez modę lub opinię publiczną.

W ten sposób winni zgorszenia są ci, którzy ustanawiają prawa lub struktury społeczne prowadzące do degradacji obyczajów i rozkładu życia religijnego lub do „warunków społecznych, które, w sposób zamierzony czy nie, utrudniają albo praktycznie uniemożliwiają życie chrześcijańskie, zgodne z przykazaniami”. To samo dotyczy dyrektorów przedsiębiorstw, którzy wydają przepisy zachęcające do oszustwa, nauczycieli, którzy „pobudzają do gniewu... swoich... uczniów” (Por. Ef 6, 4; Kol 3, 21), lub tych, którzy manipulują opinią publiczną, odciągając ją od wartości moralnych.

 

2287. Ten, kto używa władzy, którą rozporządza w sposób prowadzący do czynienia zła, jest winny zgorszenia i odpowiedzialny za zło, któremu bezpośrednio lub pośrednio sprzyjał. „Niepodobna, żeby nie przyszły zgorszenia; lecz biada temu, przez którego przychodzą” (Łk 17, 1).

 

 

 

 

Poszanowanie zdrowia 

2288. Życie i zdrowie fizyczne są cennymi dobrami powierzonymi nam przez Boga. Mamy się o nie rozsądnie troszczyć, uwzględniając potrzeby drugiego człowieka i dobra wspólnego.   

Troska o zdrowie obywateli wymaga pomocy ze strony społeczeństwa w celu zapewnienia warunków życiowych, które pozwalają wzrastać i osiągać dojrzałość. Należą do nich: pożywienie i ubranie, mieszkanie, świadczenia zdrowotne, elementarne wykształcenie, zatrudnienie, pomoc społeczna.

 

2289. Chociaż moralność wzywa do poszanowania życia fizycznego, nie czyni z niego wartości absolutnej. Sprzeciwia się ona koncepcji neopogańskiej, która zmierza do popierania kultu ciała, do poświęcania mu wszystkiego, do bałwochwalczego stosunku do sprawności fizycznej i sukcesu sportowego. Z powodu selektywnego wyboru, jakiego dokonuje między silnymi a słabymi, koncepcja ta może prowadzić do wypaczenia stosunków międzyludzkich.

 

2290. Cnota umiarkowania uzdalnia do unikania wszelkiego rodzaju nadużyć dotyczących pożywienia, alkoholu, tytoniu i leków. Ci, którzy w stanie nietrzeźwym lub na skutek nadmiernego upodobania do szybkości zagrażają bezpieczeństwu drugiego człowieka i swemu własnemu – na drogach, na morzu lub w powietrzu - ponoszą poważną winę.

 

2291. Używanie narkotyków wyrządza bardzo poważne szkody zdrowiu i życiu ludzkiemu. Jest ciężkim wykroczeniem, chyba że wynika ze wskazań ściśle lekarskich. Nielegalna produkcja i przemyt narkotyków są działaniami gorszącymi; stanowią one bezpośredni współudział w działaniach głęboko sprzecznych z prawem moralnym, ponieważ skłaniają do nich.

 

Poszanowanie osoby i badania naukowe 

2292. Doświadczenia naukowe, medyczne lub psychologiczne na osobach lub grupach ludzkich mogą przyczyniać się do leczenia chorych i do poprawy zdrowia publicznego.

 

2293. Podstawowe badania naukowe, jak również badania stosowane stanowią znaczący wyraz panowania człowieka nad stworzeniem. Nauka i technika są cennymi bogactwami, gdy służą człowiekowi i jego integralnemu rozwojowi dla dobra wszystkich; nie mogą jednak być celem samym w sobie ani celem postępu ludzkiego. Nauka i technika są podporządkowane człowiekowi, od którego biorą początek i rozwój; zatem w osobie i w jej wartościach moralnych znajdują one swoją celowość i świadomość swoich ograniczeń.

 

2294. Złudne jest domaganie się neutralności moralnej badań naukowych i ich zastosowań. Z drugiej strony, kryteria oceny nie mogą być wyprowadzane ani ze zwykłej efektywności technicznej, ani z użyteczności, która może z nich wynikać dla jednych, stanowiąc uszczerbek dla drugich, ani – co gorsza – z panujących ideologii. Nauka i technika z racji ich wewnętrznego znaczenia domagają się bezwarunkowego poszanowania podstawowych

kryteriów moralności; powinny one służyć osobie ludzkiej, jej niezbywalnym prawom, jej prawdziwemu i integralnemu dobru zgodnie z planem i wolą Boga.

 

2295. Badania lub doświadczenia przeprowadzane na istocie ludzkiej nie mogą uzasadniać czynów samych w sobie sprzecznych z godnością osób i z prawem moralnym. Ewentualna zgoda osób poddawanych doświadczeniom nie usprawiedliwia takich czynów. Przeprowadzanie doświadczeń na istocie ludzkiej nie jest moralnie uzasadnione, jeżeli naraża jej życie lub integralność fizyczną i psychiczną na ryzyko niewspółmierne lub takie, którego dałoby się uniknąć. Przeprowadzanie doświadczeń na istotach ludzkich jest nie do pogodzenia z godnością osoby, szczególnie jeśli ma ono miejsce bez wyraźnej zgody danej osoby lub osób uprawnionych.

 

2296. Przeszczep narządów jest moralnie nie do przyjęcia, jeśli dawca lub osoby uprawnione nie udzieliły na niego wyraźnej zgody. Jest on natomiast zgodny z prawem moralnym i może zasługiwać na uznanie, jeśli zagrożenia i ryzyko fizyczne i psychiczne ponoszone przez dawcę są proporcjonalne do pożądanego dobra u biorcy. Jest rzeczą moralnie niedopuszczalną bezpośrednie powodowanie trwałego kalectwa lub śmierci jednej istoty ludzkiej, nawet gdyby to miało przedłużyć życie innych osób.

 

Poszanowanie integralności cielesnej 

2297. Uprowadzenia i branie zakładników sieją grozę i w ten sposób wywierają niedopuszczalną presję na ofiary. Są one moralnie niedopuszczalne. Terroryzm, który grozi, rani i zabija wszystkich bez różnicy, jest w głębokiej sprzeczności ze sprawiedliwością i miłością. Stosowanie tortur, polegające na przemocy fizycznej lub moralnej w celu uzyskania zeznań, ukarania winnych, zastraszenia przeciwników, zaspokojenia nienawiści, jest sprzeczne z poszanowaniem osoby i godności ludzkiej. Bezpośrednio zamierzone amputacje, okaleczenia ciała lub sterylizacje osób niewinnych są sprzeczne z prawem moralnym poza wskazaniami medycznymi o charakterze ściśle leczniczym.

 

2298. W czasach minionych te okrutne praktyki były powszechnie stosowane przez legalne rządy w celu utrzymania prawa i porządku, często bez sprzeciwu ze strony pasterzy Kościoła, którzy w swoim sądownictwie przyjęli przepisy prawa rzymskiego dotyczące tortur. Mimo tych godnych pożałowania faktów Kościół zawsze pouczał o obowiązku łagodności i miłosierdzia; zabraniał osobom duchownym przelewania krwi. W ostatnich czasach stało się oczywiste, że te okrutne praktyki nie były ani konieczne dla porządku publicznego, ani zgodne ze słusznymi prawami osoby ludzkiej. Przeciwnie – praktyki te prowadzą do jeszcze większych poniżeń. Powinno się działać w celu ich zniesienia. Trzeba modlić się za ofiary i za ich katów.

 

Szacunek dla zmarłych 

2299. Należy okazywać szacunek i troskę umierającym, by pomóc im przeżyć ostatnie chwile w godności i w pokoju. Powinna wspomagać ich modlitwa bliskich, którzy winni zatroszczyć się o to, by chorzy w odpowiedniej chwili przyjęli sakramenty, przygotowujące na spotkanie z Bogiem żywym. 

 

2300. Ciała zmarłych powinny być traktowane z szacunkiem i miłością wypływającą z wiary i nadziei zmartwychwstania. Grzebanie zmarłych jest uczynkiem miłosierdzia względem ciała (9 Por. Tb 1, 16-18); jest uczczeniem dzieci Bożych, będących świątynią Ducha Świętego.

 

2301. Sekcja zwłok może być moralnie dopuszczalna dla celów dochodzenia sądowego lub badań naukowych. Bezpłatne przekazywanie narządów po śmierci jest dopuszczalne i może zasługiwać na uznanie.    Kościół zezwala na kremację zwłok, jeśli nie jest ona przejawem podważania wiary w zmartwychwstanie ciała.

 

REFLEKSJA

 

Piąte przykazanie – Zofia Zarębianka

 

Księga Mądrości przedstawia Boga jako Miłośnika życia (por. Mdr 11,26). Nowy Testament nazywa Stwórcę Bogiem żywym (por. Mt 22,32). Ojcowie greccy mówią o Nim Filanthropos, tzn. Miłośnik ludzi. Pan Bóg jest autorem nie tylko życia każdego stworzenia, ale życia jako takiego, jako zjawiska i procesu. Bóg jako Stwórca ze swej istoty sprzyja życiu i jest jego Panem. Stąd na straży tej wartości, którą jest życie samo w sobie, stawia przykazanie: Nie zabijaj!

Zakaz ten, w bezpośrednim znaczeniu, odnosi się do fizycznego wymiaru życia, mojego własnego i drugiej osoby. Nie zabijaj znaczy więc w pierwszym rzędzie nie podnoś ręki na swoje życie oraz nie podnoś ręki na cudze życie. Często zapomina się przy tym o dzieciach nie narodzonych, które łatwo w naszej świadomości tracą status człowieka, przybierając postać nieuformowanej galaretki, która na kształt polipa zagnieżdża się w organizmie matki. Traktowane więc bywają jako „ciało obce”, które wolno usunąć. Zabijanie nienarodzonych nie jest jednak sprawą światopoglądu i wiary. Jeżeli uznaję prawo każdego człowieka do życia i wiem, że nauka jednoznacznie wypowiedziała się na temat jego początku (jest nim, przypominam, chwila poczęcia) to właściwie żadne uzasadnienia religijne nie są mi potrzebne, by wiedzieć, że tzw. usuwanie ciąży jest zabójstwem. Argumentacja religijna wzmacnia tylko i sankcjonuje prawo naturalne.

Nie zabijaj – to jednak nie tylko zakaz fizycznej przemocy i gwałtu. Unicestwić drugiego mogę na różne sposoby, niekoniecznie w sensie fizycznym. Zabijać mogę słowem, spojrzeniem, niechęcią, niezrozumieniem. Zabijać, to znaczy niszczyć życie. Życie w każdym jego wymiarze, a więc także psychicznym i duchowym. Pamiętajmy przy tym, że człowiek jest jednością psychofizyczną… Nie zabijaj radości – swoim smutkiem i rozgoryczeniem. Nie zabijaj pokoju – rozdrażnieniem, gniewem, niezgodą. Nie zabijaj gościnności – skąpstwem i małodusznością. Nie zabijaj przyjaźni – nieufnością i podejrzliwością. Nie zabijaj zapału i optymizmu twego bliźniego, nie niszcz jego przekonania, że coś umie i może.

Nie niszcz tego wszystkiego, bo to jest gleba, na której wyrasta życie. I wreszcie nie niszcz czyjeś wiary, nadziei i miłości. Nie przeciwstawiaj im swego „dojrzałego” sceptycyzmu i swoje „mądrości” przeżartej pychą i relatywizmem. Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, lecz duszy zabić nie mogą. Bójcie się raczej Tego, który duszę i ciało może zatracić w piekle – mówi Chrystus (Mt 10,28).

Form zabijania duszy może być nieskończenie wiele – od świadomie przeprowadzonego niszczenia aż do nieświadomego bycia zgorszeniem dla innych, które to, jeśli jest głębokie, może zaowocować rozczarowaniem i zwątpieniem, a w konsekwencji utratą wiary, nadziei i miłości, bądź też wszystkich trzech.

Przykazanie nie zabijaj nie odnosi się wyłącznie, choć przede wszystkim, do człowieka. Dotyczy wszystkiego, co żyje, a więc również świata przyrody, której „zabijanie”, nawiasem mówiąc, zawsze jest także zwrócone przeciwko człowiekowi i przeciwko Bogu-Dawcy życia.

Nie zabijaj znaczy też: Nie dręcz zwierząt. Nie poluj na nie dla czczej rozrywki, dla sportu. Nie niszcz drzew. Nie kalecz kory, nie łam gałęzi. Nie pozwalaj dzieciom zrywać kwiatów po to, by za chwilę wyrzuciły je na ścieżkę i podeptały. Nie rozgarniaj kijem mrowiska, by z uciechą obserwować przelęknioną krzątaninę ich mieszkanek. Nie marnuj wody. Nie pierz w rzece proszkiem do prania, nie rzucaj do niej zużytych plastikowych pojemników. Jeśli jesteś dyrektorem – nie pozwól, by twój zakład odprowadzał nieoczyszczone ścieki do pobliskiego jeziora. Jeśli jesteś rolnikiem – nie zatruwaj podziemnych wód i gleby nieumiejętnie stosowanymi środkami ochrony roślin i sztucznymi nawozami. Jeśli jesteś zmotoryzowanym turystą – nie czyść swego samochodu na brzegu rzeki. Nie wjeżdżaj samochodem do lasu. Jeśli jesteś pieszym turystą – nie śmieć, nie wrzeszcz, nie depcz.

Jeśli jesteś… Jeśli jesteś człowiekiem, jeśli jesteś człowiekiem wierzącym – razem z Bogiem sprzyjaj życiu. Razem z Bogiem bądź miłośnikiem życia. Przytakuj swoją postawą Bożej afirmacji istnienia: I widział Bóg, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre (Rdz 1,31).

Kancelaria Parafialna

zegar Poniedziałek, piątek:
07:00 - 09:00
zegar Wtorek, czwartek:
07:00 - 09:00, 16:00 - 18:00
tel Telefon:
(32) 222 31 21 wew. 15

Msze Święte

msza Niedziela i Święta:
07:00, 09:00, 10:30, 12:00, 16:30
msza Dni powszednie:
07:00, 18:00 (+ w piątek 16:30)
uwaga Ważne:

Szybki kontakt

church Adres:
41-400 Mysłowice
ul. Cegielniana 7a
Telefon Telefon dyżurny: 601 142 880
Telefon:
(32) 222 31 21
mail E-mail:
janow.miejskimailkatowicka.pl
Jesteś tutaj: Home KATECHIZM Katecheza dorosłych 2022.03.01 – Piąte przykazanie cz.3